Meyvelerin Faydaları

Önceleri botanik adına (Prunus persica) bakılarak şeftalinin anavatanının İran yada Kafkasya olduğu sanılmaktaydı. Ancak zamanla yapılan araştırma çalışmaları, yabani şeftalinin İran’da asla bulunmadığını göstermiştir. Bununla birlikte, anavatanının da Doğu Asya ve Çin olduğu belirlenmiştir (Orta Çin).

Şeftali değişik iklim şartlarına uyabilen bir meyve türüdür. Ekvatorun kuzey ve güneyinde 25-45 enlem dereceleri arasında yetiştirilebilmektedir. Normal yetişebilmesi için en uygun rakım 500-600 m. arasıdır. Sıcak iklimlerde 1500 m.’ye kadar yetiştiği görülebilir. Ülkemizde; sıcak iklim Akdeniz Bölgesi, ılıman iklim Marmara Bölgesi ve soğuk iklim olan Doğu Anadolu Bölgesi’nde yetişebilmektedir. Ülkemizde çok geniş bir ekolojide yetiştirilmektedir.

Şeftali için toprak isteği söz konusu olunca kullanılan anacın isteği göz önüne alınmalıdır. Şeftali şeftali çöğürü üzerinde süzek, kumlu, killi, tırılı, milli, çakıllı ve çabuk ısınan alüviyal toprakları sever. Toprak pH’sı 6-7 arasında olması gerekir. Kumlu topraklarda yeterli sulama ve iyi gübreleme ile şeftali yetiştirilebilir. Ağır, nemli ve soğuk olan killi topraklar şeftali yetiştiriciliği için uygun değildir.

Şeftali tüm gelişimini kısa sürede tamamlayan ve erken meyveye yatan bir bitkidir. İyi bakıma kolay cevap verir. Toprağının iyi işlenip, hazırlanması gerekir. Şeftali bahçelerinin dikimden önce derin ve yüzeysel sürülerek hazırlanmaları gerekir. Son sürümle beraber dekara 1-2 ton yanmış çiftlik gübresi verilmesi en uygunudur.

Şeftali ağaçları diğer meyve ağaçlarına göre daha fazla budama ister. Bunun nedeni meyvelerin 1 yıllık dallarda teşekkül etmesidir. Her yıl düzenli ürün alınabilmesi için, yeterli miktarda yıllık sürgün olmalıdır. Yetiştiricilik yönünden çok hassas olup, iyi bir budama, gübreleme ve sulama ile uzun ömürlü olabilirler. Tüm meyvelerde olduğu gibi şeftalide de ağaçta uygun bir tacın oluşturulması ve ileriki yıllarda bu şeklin korunması çok önemlidir. Bu nedenle meyve ağaçlarına şekil vermeden önce yetiştirilmek istenen meyve tür ve çeşidinin, bazı fizyolojik özellikleri, yetiştirileceği ekolojik şartlar ve ekonomik kriterler de iyi incelenmelidir.

Şeftali ağaçları çabuk gelişen ve çok verimli ağaçlardır. Çabuk gelişme ve yüksek verimde iyi bir beslenmeyi gerektirir. Aksi halde ağaçlarda gelişme yavaşlar ve durur. Bu bahçelerde; çiftlik gübresi ve yeşil gübrelerle birlikte ticari gübrelerde kullanılmalıdır. Gübreleme oranı; ağacın yaşı, verim durumu, topraktaki besin maddeleri miktarı ve ekoloji ile yakından ilgilidir. Bu nedenle yapılacak yaprak ve toprak analizleri doğrultusunda kimyasal gübreleme yapılmalıdır. Bu şekilde en ekonomik ve en uygun gübreleme yapılmış olacaktır.

Şeftali ağaçlarında genellikle meyve tutumu fazladır. Bu meyveler olgunluğa kadar ağaçta kalırsa irileşmez, dal kırılmaları, sürgünlerin yeteri kadar pişkinleşmemesi nedeniyle, kış aylarında don zararı ve gelecek yıl meyve miktarında azalmalar görülür. Meyvelerin gerçek iriliğine ulaşabilmesi, albenisinin artması ve ağaç dengesinin korunabilmesi için meyve seyreltmesi yapılmalıdır. Meyve seyreltmesi iki şekilde yapılabilir.

Sert çekirdekli meyveler arasında en fazla su isteyen bitki şeftalidir. Meyvelerde çekirdek teşekkülünden sonra suya ihtiyaç vardır. Su ihtiyacı ise iklim ve toprak özelliklerine göre farklılık gösterirler. Meyvelerin olgunluk tarihinden 3-4 hafta evvel yapılan sulamalar, en güzel sonucu verirler. Meyvelerin büyüklük, lezzet ve renkleri mükemmel olur.

Bodur meyve yetiştiriciliği, birim alandan elde edilecek verimin artırılması için birim alana daha fazla ağaç dikilmesini amaçlar. Bodur anaçlar sadece birim alandan elde edilecek verimi artırmakla kalmaz aynı zamanda verime yatma yılını öne alır, kaliteyi artırır ve bütün kültürel uygulamaları kolaylaştırır. Maliyeti düşürerek meyve yetiştiriciliğini modernleştirir.

Kök çürüklüğü: Köklerde beyaz çürüklük yapan ve ağaçların ölümüne sebep olan bir hastalıktır. Hastalık yeni başlamışsa hasta kökler kazınır yerlerine % 5'lik bordo bulamacı, % 2'lik göztaşı, % 5'lik karaboya veya % 0.5’lik Ceresan yaştan biri fırça ile sürülerek aşı macunu ile kaplanır. Hastalık ilerlemişse ince köklere kadar sökülüp kendi çukurunda yakılır ve metre kareye 3 kg sönmemiş kireç dökülür ve kapanır.

arılık (kloroz): Kloroz belirtileri genç yapraklarda hafif sarılıkla başlar. Yaprak damarları genellikle yeşildir. Ancak sarılık artınca damarlar da sararır. Toprak ve hava koşullarına bağlı olarak genç yapraklarda başlayan belirtiler yaşlı yapraklarda hızla yayılır. Hastalık ilerledikçe yaprakların kenarlarında kırmızımtırak ve kahverengi kurumalar görülür. Hızla sararan ve nekroz olan yapraklar zamanla dökülür.

Hastalık bitkinin çiçek, çiçek sapı, meyve ve sürgünlerinde belirti gösterir. Hastalığa yakalanmış çiçeklerin petal yaprakları, dişicik borusu ve erkek organları kahverengileşerek renk değişimi tüm çiçeğe yayılır. Hasta çiçekler dal üzerinde kurur ve mumyalaşır.
Meyve enfeksiyonları genellikle meyve olgunlaşmasına yakın dönemde meydana gelir. İlk belirti meyve kabuğunda oluşan kahverengi bir veya birkaç lekedir.

Şeftali kara lekesi, yağışlı ve rutubetli bölgelerde daha çok görülür. Hastalık, meyvelerin düzensiz olgunlaşmasına, şekillerinin bozulmasına ve meyve etinde yarılmalara neden olur. Haziran ayından itibaren görülmeye başlayan ilk lekeler daha çok meyvelerde ve özelikle meyvenin sap bölgesinde oluşur. Zeytin yeşili renginde olan bu lekelerin daha sonra çapları büyür ve sayısı artar.

Kırmızı örümcek: Yaprakların altına ya da üstünde yerleşerek önce lokal olarak yaprak rengini bozar. Daha sonra tüm yaprağa, ağacın diğer yaprakları ile sürgünlerine yayılır. Meyveler yeterince beslenemez ve yaprak dökümleri olur.